چند لینک مفید برای تقویت واژگان دانشجویان رشته های مختلف پزشکی
ریشه شناسی زبان ایرانی ، زبان آریایی
برای ما که به یاد گرفتن زبانهای فرنگی بیشتر از زبان مادری خود اهمیت میدهیم، عجیب است اگر بشنویم یک استاد انگلیسیالاصل دانشگاه کمبریج انگلستان که عمری را صرف تحقیق در زبانهای باستانی ایران کرده، گفته باشد كه «هر دانشجوی انگلیسیاي که میخواهد زبان مادری خود (انگلیسی) را خوب یاد بگیرد، باید با زبانهای باستانی ایران آشنا شود».
هرولد والتر بیلی و استادانی مثل او در غرب، عمرشان را پای مطالعه فرهنگ و زبانهای باستانی ما گذاشتند اما - گذشته از فردوسی - فکر میکنید چند ایرانی حاضرند زندگی خود را وقف شناخت و حفظ این زبانها کنند؟
به زبانهایی که اقوام ایرانی از چند هزار سال پیش تا به امروز به آنها حرف میزنند و از خانواده آریایی است، زبانهای ایرانی گفته میشود. صفحه رازهای این هفته، شامل معرفی کوتاه این زبانها به کمک کتیبهها و کتابهای باستانی است.
معرفی یک کتاب مفید برای ریشه شناسی لغان انگلیسی

برگردان فارسی «فرهنگ ریشهشناسی انگلیسی» اثر جان آیتو فرهنگ نویس نامی، با ترجمه حمید کاشانیان از سوی دو انتشاراتی فرهنگ نشر نو و انتشارات معین به بازار کتاب عرضه شده است
به گزارش همشهری آنلاین دراین فرهنگ 1400 صفحهای جان آیتو ، مولف کتاب،کوشیده است اقسام ارتباط تاریخی میان لغات انگلیسی را مشخص و تعیین کند.
فرهنگ به ترتیب حروف الفبایی انگلیسی تنظیم شده،چنانکه هر مدخل در وهله نخست منشاء و تحول لغتی خاص را مورد بحث قرار میدهد، اما در جای مقتضی ارتباط لغت مزبور با سایر لغات انگلیسی شرح داده شده است و برای آنکه این مرجع سهلالوصول باشد، فهرستی از لغات که به لحاظ ریشه شناختی باهمان مدخل مرتبطند نیز به دست داده شده است.
در کتاب یاد شده تقریبا برای 8هزار لغت سرگذشتی خاص ذکر شده است. در این لغات هسته مرکزی واژگان انگلیسی، و همچنین مجموعه مفصلی از لغات را میتوان یافت که یا بدان علت است که ریشه شناسی آنها فینفسه جالب توجه است، و یا بدان دلیل است که بخشی از یک خانواده لغات گستردهتر را تشکیل میدهند.
فرهنگ ریشهشناسی انگلیسی نخستین بار در سال 1990 منتشر شد و ویرایش دوم آن با افزودههای فراوان در سال 2005 عرضه شد که ترجمه حاضر هم بر اساس ویرایش دوم تدوین و برگردان فارسی شده است.
نویسنده البته تمامی لغات انگلیسی را ریشهشناسی نکرده است اما سعی کرده لغات مهم و اساسی انگلیسی را ذکر ، و اعضای هم خانواده و خویشاوند آنها را نشان دهد که در مجموع بیش از 40 هزار لغت را شامل شده است.
خواننده در هر مدخل منشاء اولیه لغات را در مییابد، ارتباط لغت با زبانهای گوناگون خانواده هند و اروپایی را میفهمد، با چگونگی ابداع لغات آشنا میشود، تحول املایی لغات طی دورانهای مختلف را درک میکند، تحول معنایی لغات را پی میگیرد، تاریخ ورود لغات به زبان انگلیسی را دی مییابد و در نهایت با بکارگیری لغات در متون مختلف ادبی ، دینی و غیره آشنا میشود.
در این کتاب مولف ریشه شناسی برخی کلمات را تا 23 زبان هم ادامه داده است و در کتاب خواننده با 23 زبان مختلف که به تناوب برای برخی لغت یک و برای برخی چند زبان و کلمه و واژه ریشه شناسی شدهاند، بهره برده است.
مقدمه مترجم بر کتاب هم خواندنی و از اعتبار و دانش وی خبر میدهد و اشاره اش به نامهنگاری با مولف اصلی و پرس و جو از برخی ابهامات و حتی نقدی بر کتاب از این آگاهیها خبر میدهد.
کتاب بسیار حرفهای تجلید و صفحه آرایی شده است و همانند دیگر کتابهای انتشارات فرهنگ نشر نو از بافتاری حرفهای برخوردار است.[خواندن 1500 کتاب برای نوشتن یک کتاب؛ گفت و گو با مولف فرهنگ ادبیات فارسی]
فرهنگ ریشهشناسی انگلیسی/مولف:جان آیتو/مترجم:حمید کاشانیان/ناشر: انتشارات فرهنگ نشر نو و انتشارات معین/ قطع:وزیری ، جلد گالینگور با روکش/ قیمت: 17 هزار تومان، 1330 + 40 صفحه.
کلمات ایرانی در انگلیسی
Caravan – 2کاروان.
Arch-3 قوس: درانگلیسی به مفهوم قوس می باشد. درفارسی "ارک" اراک واریکه داریم که به معنای مرکز قلب وحتی قوس به کار رفته اند . واژه اراک ایرانشهر به معنی دل ایرانشهر بوده است. ازهمین ریشه کلمات Archreology (قوس شناسی وسپس معماری ) گرفته شده است.
King- 4پادشاه : این واژه انگلیسی و Konig آلمانی و واژه های مشابه درسوئدی دانمارکی نروژی فنلاندی وایسلندی از ریشه Kay پهلوی وKavi اوستایی است. درزبان پشتو خنتما (نجیب زاده وبزرگوار) ودرزبان ترکی خان به احتمال زیاد بااین ریشه ها قرابت دارند. به این کلمات دقت کنید تا پی به شباهت آنها ببرید. کی – کیان Kikg- Kigam KONIG- خان – خنتما – کان- کاندیدا.
dinar-5 دینار: پول عربی که ریشه ایرانی اوستایی دارد. (دَریک ) نام پول زمان هخامنشیان که درکتاب مقدس تورات وانجیل یاد شده است. مدتی هم یونانیان مسکوک خود را به صورت دریک به کار می برده اند. هردو ریشه ایرانی دارند ریشه Darik بعدا به صورت Dram ودراخما Drachmaدر زبان یونانی وانگلیسی درآمده است.
better/best-6از ریشه بهتر و بهشت فارسی هستند . اینکه این دو صفت برتر و برترین در انگلیسی بی قاعده اند علت همین است.
Pepper-7 این واژه ازفلفل ایرانی گرفته شده است. این واژه به شکلPiper درلاتین Poivre درفرانسه peppe ایتالیا و پیری دریونانی است.
Spinach-8 اسفناج: این واژه ایرانی درزبان های دیگربه صورت گوناگون یافت می شود ازجمله درفنلاند Pikatia پیناتیا در انگلیسی و فرانسه Spinach ودرزبان های دیگر اروپایی کم وبیش تغییراتی کاربرد دارد. جالب این است که بدانیم اسفناج خود معرب سپاناج فارسی است .
Candy-9کلمه قند واژه ای است پارسی همان طور که شکر واژه ای است ایرانی. پس ازساخته شدن شکر در ایران که ریشه آن ایرانی و فارسی است کلمه کَندکه عربی شده اش قند است به وجود آمد .کَندو نیز از همین ریشه ی کَند است . یکی از واژه های انگلیسی که ریشه مشابهی با کند یا قند دارد عبارتست از: Candy (شیرینی ). به گفته محمودی بختیاری کاندیدای وکالت در زمان قدیم لباس سفید رنگ شکری می پوشیده وبه همین ترتیب خود را نامزد انتخابات می کرده و بدین گونه واژه Candidate (کاندیدا نامزد) ساخته شد.
sugar-10 به معنی شکر نه تنها در فارسی بلکه در عربی (سُکَّــر) و در همه ی زبان های جهان وارد شده است.
Nuphar-11 نیلوفر زردNenophar- نام گل زیبای نیلوفر است که درزبان های دیگر اروپا ازجمله فرانسه – یونانی و نیز در ترکی دیده می شود.
- Orange-12 نارنج وترنج درپارسی کهن به نارنج وپرتقال اطلاق می شده اند درفرانسه Orang در ژاپنی Orenzi ودرزبان های ترکی ،کردی ، آسوری وبسیاری اززبان های دیگر دنیا وارد شده است.
safron- 13زعفران در همه زبانهای جهان وارد شده.
- Ginger-14زنجبیل: درزبان انگلیسی Zenzero ایتالیایی.
Lemon- 15لیمو: ریشه لیمو درغالب زبان های دنیا ازجمله ترکی، فرانسه اسپانیولی ،ایتالیایی و..به کارمی رود .همچنین کلمه Limonade که ازلیمو گرفته شده است. Lemon آب نبات ترش Lemon juice آب لیمو و ... .
16 - کلمه بوته که ریشه ای پارسی واصیل است درزبان های اروپایی به گونهBotanic (علم گیاه شناسی) وارد شده است. وبه نظر می رسد که واژه ی Pon فنلاندی نیز کوتاه شده آن باشد. درزبان ترکی نیز واژه بوته را داریم.در عربی به صورت بوتَق وارد شده و این واژه Botanic تقریبا بین المللی است ودرتمام زبان های اروپایی به کارمی رود.
alcohl -17 یا همان الکل نیز هر چند عربی است اما فراموش نکنیم کاشف الکل زکریای رازی ایرانی بود و در دوره ی او چون زبان عربی زبان نوشتار جهان اسلام از جمله ایران بود این دانشمند به جای اینکه یک اسم فارسی روی کشف خود بگذارد یک اسم عربی گذاشت .
18- بیجامه بیژامه همان پاجامه در فارسی است .
19 - cake کیک همان است که در کرمانشاه کاک گفته می شود . البته کاک همان کیک نیست . بلکه واژه ی کاک وارد انگلیسی شده است . حتی در عربی نیز وارد شده است .( کَعک ) . اگر کیک و کاک و کعک را امروزه کنار هم بگذاریم سه نوع شیرینی متفاوت هستند . اما ریشه ی آن ها یکی است .
یوگورت به معنی ماست نیز ترکی است که وارد انگلیسی شده است .
به نقل از : http://adel-ashkboos.mihanblog.com/post/199